Pomorze po upadku Gryfitów

Do roku 1637 udawało się utrzymywać jedność Pomorza. Spoiwem była dynastia Gryfitów. Gdy bezpotomnie zmarł Bogusław XIV ostatni władca z dynastii – Księstwo Pomorskie upada.

Księstwo Pomorskie formalnie upadło w 1648 w wyniku traktatu pokojowego zawartego w Osnabrück, kończącego Wojnę Trzydziestoletnią. W 1648 zostaje podzielone linią rzeki Odry na część Szwedzką i Brandenburską. W wyniku tego powstają Pomorze Przednie (Vorpommern) należące do Szwecji oraz Pomorze Tylne (Hinterpommern) oddane we władanie Brandenburgii.

Pomorze Przednie (Vorpommern)

Pomorze Przednie (Vorpommern) rozciągało się od lewego brzegu Odry po wyspę Rugię. Ponadto Szwedom przypadły wyspy Wolin i Uznam oraz Szczecin. Pierwszą stolicą było Volgast (Wołogoszcz). Z czasem zostaje przeniesiona do Szczecina.

Datą przełomową dla tej części dawnego Księstwa Pomorskiego stał się rok 1720 na mocy ustaleń traktatu pokojowego w Sztokholmie tereny pomiędzy rzeką Peene (Pianą), Demmin (Dymin) i Zalewem Szczecińskim wraz z samym Szczecinem zostały włączone do Królestwa Prus. Włączone zostały również wyspy Uznam i Wolin. Tereny te nazwano Stare Pomorze Przednie (Alt-Vorpommern). Pozostała część Pomorza Przedniego wraz z Wyspą Rugia zostały we władaniu Szwecji. Przybrały nazwę Nowe Pomorze Przednie (Neu-Vorpommern)

Stan ten trwał do Traktatu Kilońskiego z 14 stycznia 1814 kiedy Szwecja odstąpiła Neu-Vorpommern Prusom. Powodem wymiany było uzyskanie Norwegii. Formalne przekazanie tej części Pomorza nastąpiło 23 paździenika 1815.

Tak wyglądał podział Pomorza na Przednie (Vorpommern) oraz Tylne (Hinterpommern)
Źródło: Wikipedia
Pomorze Tylne (Hinterpommern)

Pomorze Tylne (Hinterpommern) jego historia zaczyna się w roku 1648 po traktacie w Osnabrück. W skład Hinterpommern weszły ziemie po prawej stronie Odry aż po Słupsk. Stolicą stał się Stargard (Szczeciński) Przejęcie tej części Pomorza spowodowało, że śródlądowa dotąd Branderburgia uzyskała dostęp do morza. W czerwcu 1653 Kołobrzeg (Kolberg) przeszedł z rąk szwedzkich w branderburskie.

W 1720 roku Pomorze Tylne powiększyło sie o tereny aż po rzekę Peene (Pianę) oraz o wyspy Uznam i Wolin oraz o sam Szczecin. Często nazywane było Stare Pomorze Przednie (Alt-Vorpommern). Tym samym stolica zostaje przeniesiona do Szczecina.

W latach 1675-1677 Państwo Pruskie toczyło wojnę ze Szwecją. Traktat pokojowy zawarty w Saint-Germain-En Laye przyznał Prusom wąski nadodrzański pas wraz z Widuchową, Baniami, Gryfinem i Kamieniem Pomorskim. Miastami, które pierwotnie znalazły się na Pomorzu Przednim.

Po wojnach napoleńskich następuje zjednoczenie Pomorza Przedniego i Tylnego w jeden organizm w granicach Królestwa Prus. Prusy po scaleniu ziem dawnego Księstwa Pomorskiego utworzyły Prowincję Pomorze (Provinz Pommern).

Źródło:
1. Encyklopedia Szczecina tom 1, P-Ż, Uniwersytet Szczeciński, Szczecin 2000
2. Wikipedia.pl