26 kwietnia 1945 Armia Czerwona wchodzi do niemieckiego Szczecina. 28 kwietnia pojawiają się polscy przedstawiciele mający objąć Szczecin pod polską administrację.

Traktaty pokojowe po zakończeniu II Wojny Światowej ustanowiły granicę Polski na Odrze i Nysie Łużyckiej. Bystre oko wypatrzy, że lewobrzeżny Szczecin leży za Odrą, patrząc z perspektywy Warszawy, czyli miasto powinno się znaleźć poza granicami Polski. W pierwszych dniach po wojnie nie było pewne, że Szczecin będzie polski. Oprócz Polaków o Szczecin walczyli… Anglicy chcący ustanowić swoją administrację nad miastem, stąd wśród ruin Starego Miasta ostały się budynki przy Hakenterrasse (Wały Chrobrego).

26 kwietnia Szczecin zostaje zdobyty przez Armię Czerwoną. Dwa dni później do samochodu w Pile wsiadają dwie osoby jedną z nich będzie pierwszym polskim prezydentem Szczecina – Piotr Zaremba.

9 czerwca 1945 przynosi rozkaz ewakuacji polskiej administracji do polskiego już Koszalina. Ostatecznie Szczecin przechodzi pod polską administrację miesiąc później – 5 lipca 1945.

Jednak walka o polskie granice trwała dalej. Tereny położone na zachód od Szczecina m.in. w okolicach Kołbaskowa czy Dobrej. Ostatecznie tereny te zostały włączone do Polski 4 października 1945, na mocy ustaleń o przebiegu granicy.

Sytuacja w Szczecinie między 28 kwietnia a 4 października 1945 roku.
Źródło: Encyklopedia Szczecina tom 1, A-0, Uniwersytet Szczeciński, Szczecin 1999

A – Tymczasowa linia demarkacyjna pomiędzy polskim Szczecinem a radziecką strefą okupacyjną Niemiec pomiędzy 5 lipca a 4 października 1945.
B – Zasięg wojskowej radzieckiej bazy przeładunkowej portu od 28 kwietnia 1945 do 19 września 1947
C – Zasięg terenów objętych przez polską administrację po 16 kwietnia 1945
D – Zasięg terenów objętych przez polską administrację po 4 października 1945
F – Obszar niemieckiej dzielnicy Niebuszewo po 6 maja 1945

Mimo wielu starań nie udało się zmienić przebiegu granicy w okolicy Stolzenburga (Stolec) by kolej łącząca Stöven (Stobno) z Neuwarp (Nowe Warpno) znalazła się w Polsce. Niestety granica przecięła Randower Kleinbahn (Kolej Randowska) w dwóch miejscach.

Źródło:
1. pomeranica.pl
2. wikipedia.pl
3. Encyklopedia Szczecina tom 1, A-0, Uniwersytet Szczeciński, Szczecin 1999
4. Był sobie Szczecin, Maciej Czekała, Kampol, Szczecin 2013

Dawid Klich | 17.10.2019, 22:44 | Historia