Dolina Siedmiu Młynów znajduje się w Parku Leśnym Arkońskim nad maleńką rzeczką Osówka. Już w średniowieczu wykorzystywano bystry prąd Osówki do celów przemysłowych
Powstało z czasem siedem młynów stąd nazwa Dolina Siedmiu Młynów. Każdy nosił swoją nazwę: Zazulin, Ustronie, Zacisze, Uroczysko, Nagórnik, Łomot i Wyszyna (opis poniżej)
Wszystkie wyżej wymienione młyny funkcjonowały nieprzerwanie do XIXw. do czasu gdy młynarstwo przeszło na napęd elektryczny. Na przełomie XIX/XX przeznaczono na cele turystyczno-wypoczynkowe Urządzono restauracje (Zazulin, Uroczysko, Zacisze) domy kolonijne dla młodzieży (Wyszyna, Łomot, Nagórnik) natomiast Ustronie przekształcono w ekskluzywny hotel. Niestety większość młynów uległo zniszczeniu w wyniku II Wojny Światowej poza Ustroniem. Po czasach świetności Doliny Siedmiu Młynów zostały tylko stawy nad, którymi były zbudowane
Zazulin
Zazulin – leżał nad rzeczką Osówka. Pierwsza wzmianka o młynie pojawiła się w roku 1545. W roku 1549 został zakupiony przez miasto. Pretensje do młyna zgłosił Fryderyk von Ramin ze Stolca. Sprawa oparła się nawet o sąd książęcy w Szczecinie by trafić do sądu Cesarskiego. Spór wygrał Fryderyk von Ramin. Miasto zapłaciło znaczną sumę von Raminowi. Przez wieki młyn był dzierżawiony. Po roku 1850 znowu ponownie stał się własnością miasta. W wieku XIX zaprzestał pracy jako młyn. Przed wybuchem II Wojny zlokalizowano w nim małą restauracje i hotelik. Na stałe mieszkało w nim 9 osób. Po II Wojnie młyn zbudowany w stylu ryglowym uległ zniszczeniu a w konsekwencji rozbiórce.
Ustronie
Ustronie – leży nad Osówką początki sięgają już czasów średniowiecznych. W 1277 został sprzedany przez księcia Barnima I Szczecinowi w zamian za pomoc finansową w wojnie z Marchią Brandenburską. Młyn początkowo nosił nazwę Sauersack Muhle, co oznaczało w języku potocznym „pijaka-zrzędę„, a w rzeczywistości pochodziło on nazwiska rodziny młynarza. Na początku XX w. przestał być zakładem przemysłowym by stać się po I Wojnie Światowej lokalem rozrywkowym. Otrzymując nową nazwę: Młyn Cesarski. Był największym i najlepiej utrzymanym młynem w Dolinie. Jako jedyny przetrwał II Wojnę Światową.
Zacisze
Zacisze – leżał nad Osówką. Swoje początki ma juz w średniowieczu. W 1485 nazywany Mordgeuer – Mordgewerk, 1505 wymieniony jako Mundtgeuersmuhle. Nazywano go również Młynem Dolnym. Ostatecznie był nazywany od nazwiska właściciela czyli Mutgebersmuhle. Miasto nabyło go w 1554 roku, a od 1865 należał do właściciela majątku Eckerberg. W wieku XIX zaprzestał działalności młyńskiej i został przekształcony na restauracje i hotel. Niestety nie przetrwał II Wojny.
Uroczysko
Uroczysko – leżał nad Osówką. Ma również swoje początki średniowieczne. W 1277 zostaję zakupiony wraz z rzeczką Osówką. 1431 występuje pod nazwą Poplionem mole (Przy Topolach). Zmieniano wiele razy nazwy młyna. Ostatecznie nazywał Schmetterlingsmuhle (Młyn Motyli). Zaprzestano działalności w wieku XIX i urządzono hotel i restauracje. Niestety szachulcowa zabudowa nie przetrwała wojny.
Nagórnik
Nagórnik – młyn nad Osówką. Początkowo postawiono wiatrak. By wybudować w tym miejscu młyn Bergmuhle. Początkowo był nazywany Młynem Ramina rycerza do którego należała część Osowa. W 1549 miasto chciało zakupić młyn lecz Ramin wniósł protest. Spór podobnie jak w przypadku Zazulina trafił najpierw do sądu książęcego w Szczecinie by trafić do sądu cesarskiego. Sąd cesarski w roku 1566 zakończył spór i podobnie i tutaj miasto zapłaciło odszkodowanie. W czasie wojen napoleońskich stacjonowały w okolicy wojska francuskie. Po 1850 stał się własnością prywatną. W okresie 20-lecia międzywojennego nie był użytkowany i ulegał stopniowej dewastacji. Nie przetrwał wojny został rozebrany.
Łomot
Łomot – leżał nad Osówką. Pierwsza wzmianka pochodzi z 1437. W 1659 przybrał nazwę od nazwiska właściciela Hagenmuhle (Młyn Hagena). Młyn był wiele razy wydzierżawiany. XIX stał się własnością młynarza. W wieku XX stracił swoją funkcję użytkową by stać kawiarnią w latach 30 XX wieku zamieniono na stancję młodzieżową. Niestety piękna ryglowa zabudowa została rozebrana po 1945.
Wyszyna
Wyszyna – leżał nad Osówką. Pierwsza wzmianka pochodzi z 1495 został zapisany jako Wysoki młyn obok Osowa. 1552 przechodzi z rąk Mathiasa Belitza na własność miasta Szczecina. Młyn podobnie jak reszta zaprzestaje pracy w XIX wieku. Przed II Wojną funkcjonuje jako restauracyjka i hotelik. Zamieszkiwało w nim 9 osób. Niestety jak większość nie zachował się do dziś
źródło:
Tadeusz Białecki Lucyna Turek-Kwiatkowska, Szczecin stary i nowy, Szczecińskie Towarzystwo Kultury, Szczecin 1991
źródło fotografii:
fotopolska.eu
Zobacz więcej zdjęć tutaj
Dawid Klich | 11.03.2018, 12:08 | Historia